Wijnavond 39 : Jurançon

Organisator : broeder Ronnie

Grofweg tussen de Bordeauxstreek en de Languedoc ligt een resem kleinere wijngebieden, die men in Frankrijk gemakshalve samenvat onder de noemer “Sud-Ouest”. Veel hebben ze niet met elkaar gemeen. Deze wijngaarden zijn de meest diverse van Frankrijk en hebben een grote variatie aan bodemsoorten, druivenrassen en appellations. Elk met hun eigen karakter bieden ze soms echte pareltjes met zeer interessante prijs-kwaliteitverhouding. 

Jurançon is de naam van een kleine gemeente net buiten Pau, aan de voet van de Pyreneeën.  Het gelijknamige wijngebied omvat 25 dorpen, gelegen tussen twee rivieren, de Gave de Pau en de Gave d’Oloron, maar meer dan 1000 hectare wijngaard levert dat niet op. Een dwerg dus. Toch is Jurançon al sinds 1936 een erkende herkomstbenaming (AOC), één van de oudste van Frankrijk.                                                                      

 

Wie denkt een door wijnbouw gedomineerd landschap binnen te rijden, zit fout; de dalen staan vol met mais en de hellingen zijn erg bosrijk. Zelfs kiwiplantages lijken hier en daar de voorkeur boven wijngaarden te hebben. De wijngaarden liggen vooral hoog op de hellingen en zijn overwegend op het zuiden gericht. De bodem is vooral mergel-klei, zandsteen, rolkei, silicaat-kalksteen en puddinggesteente. Een zeeklimaat met invloeden van land- of bergklimaat overheerst. De winter is streng en nat evenals de lente, een warme, droge zomer en een lange, mooie en zonnige herfst.

Op deze proefavond belichten we twee wijn Domeinen :

Domaine de Montesquiou

Fabrice en Sébastien Bordenave-Montesquiou uit Monein hebben dit kleine familie domein, van 6,5 ha, aan de voet van de Pyreneeën geërfd en er hun eigen toets aan gegeven. De vrij steile wijngaarden rond het dorp Monein hebben een uitstekende ondergrond van klei, silex en grote keien. Op die steile hellingen laten ze de wijnranken tot meer dan 2 meter hoog uitlopen, om bladoppervlakte te maximaliseren en windcirculatie te bevorderen. Deze twee jonge, gepassioneerde en sympathieke broers werken sedert 2000 vrij biologisch tot zelfs biodynamisch ( rekening houdend met maanstanden en gebruik makend van kruidenaftreksels ) maar claimen dit niet uitdrukkelijk. Sebastien liep stage in de Elzas en haalde ‘de mosterd’ bij JP Frick in Pfaffenheim, een man die al sinds 1981 biodynamisch werkt, een pionier van de Steinerfilosofie dus. De broers worden beschouwd als super getalenteerd en opkomende nieuwe jonge ‘goden’.

Domaine Cauhapé

Zoals veel kleine wijngebieden kent ook Jurançon een absolute protagonist, die de streek als geen ander op de kaart heeft gezet. In Jurançon is dat Domaine Cauhapé. Dit 43 hectare grote domein van de inmiddels legendarische Henri Ramonteu. Een totale autodidact, ligt ten zuiden van het stadje Monein, bij het gehucht Cardesse. De lange oprijlaan, met bontgekleurde bloemetjes aan weerszijden, geeft onmiddellijk de indruk dat dit een topdomein is. De bijzonder goed onderhouden wijngaarden liggen achter de gebouwen, hoger op de heuvel. Opvallend voor een domein van de status van Cauhopé, is de openheid voor het publiek en de zeer gastvrije ontvangst.

“Jurançon Sec” AOC

De gebruikte druivenrassen zijn vooral wit met gros manseng, courbu, camaralet en lauzet. De Jurançon Sec is droog en friszuur met florale en fruitige aroma’s, soms met wat tintjes van honing. Vooral de gros manseng wordt gebruikt voor de droge wijn vanwege zijn hogere opbrengst.

Wijn 1 : Domaine de Montesquiou    L’ Estela 2010

Druif: petit manseng, gros manseng en petit courbu.

Alcohol: 13.5%
Prijs: 6 euro

Onze smaakomschrijving:
Uitzicht: Licht geel met groene nuance. Zeer helder, veel heldere tranen. 

Neus: Steen, mineraal, terroir, ochtend dauw, gras toetsen.
Mond: Frisse aanzet, zuurtjes over gans de lengte maar ook mollig. Een grote frisheid.
Herinnering: 2 a 3 seconden.

Wijn 2 : Domaine Cauhapé    Chant des Vignes 2010

Druif: 60% gros manseng, 40% camaralet.

Alcohol: 13.5%
Prijs: 10 euro

Onze smaakomschrijving:
Uitzicht: Helder licht goud geel. Veel tranen, licht grijs oog.                                                                                                                     

Neus: Pompelmoes bij aanzet, citrus. Onderbos, steen, mineraal.
Mond: zure frisse aanzet, minder mollig, zuren primeren op einde droog trekkend.
Herinnering: 2 seconden.

Wijn 3 : Domaine de Montesquiou   Cuvade Préciouse 2010

Druif: petit manseng, gros manseng, courbu en camaralet.

Alcohol: 13 %
Prijs: 9 euro

Onze smaakomschrijving:
Uitzicht: Goud geel met groene nuance. Mooie schittering.  Heldere traantjes.                                                                                                               

Neus:  Floraal, boter toets, stenen, mineraal, limoen, pompelmoes.
Mond: Frisse aanzet, krachtige zuren, mollig, kruidig.
Herinnering:  4 a 5 seconden.

Wijn 4 : Domaine Cauhapé   Geyser 2010

Druif: petit manseng, gros manseng, courbu, lauzet en camaralet.

Alcohol: 14 %
Prijs: 12 euro

Onze smaakomschrijving:
Uitzicht:   Stro geel, helder, fijne trage tranen.                                                                                                              

Neus:  Eerst vrij gesloten, na walsen: limoen, heel fris.
Mond: Onmiddellijk veel zuren en ze blijven monotoon aanwezig, licht mollig, op het einde een bittertje.
Herinnering:  Bittertje blijft hangen. 3seconden.

“Jurançon” AOC

Tot de phylloxera ramp toesloeg was dit dé wijn van het Franse hof, zéér populair in Nederland en Amerika. In de 14^e eeuw voerden de prinsen van Béarn hier het begrip “cru” in. In Frankrijk was dit één van de eerste pogingen om wijnen te klasseren en te beschermen. Jurançon heeft een belangrijke, legendarische plaats verworven in de geschiedenis van Frankrijk, omdat, naar wordt aangenomen, de lippen van Hendrik IV van Navarra, later koning van Frankrijk, bij zijn doop werden ingesmeerd met zoete Jurançon wijn. Deze zoete wijnen zijn rijk en complex maar, en dat onderscheidt de Jurançon van bv. De Sauternes, met zeer fijne zuren die deze wijnen een mooie fraîcheur verlenen. De warmere wind uit Spanje zorgt voor de "passerillage".
Een natuurlijk proces waardoor de overrijpe druiven gaan krimpen door de verdamping van het vocht in de druif zodat er een hoge concentratie van suiker ontstaat.
Hierdoor is ook het rendement per hectare zeer laag.
Er is dus geen sprake van edele rotting zoals dat in de Sauternes wel het geval is. Als wij Jurançon met Sauternes vergelijken dan houden wij vooral van die frisse zuren in de Jurançon die de wijn niet zo plomp en zwaar maken zoals bij sommige Sauternes wel het geval is. Als druif gebruikt men vooral de Petit manseng.

Wijn 5 : Domaine de Montesquiou   Amistat 2009

Druif: petit manseng, gros manseng, courbu en camaralet.

Alcohol: 13 %
Prijs: 7.5 euro

Onze smaakomschrijving:
Uitzicht:      Heldere wijn.                                                                                                              

Neus: Eerst gesloten. Na walsen hout, vanille, honing en noten.
Mond: Heel frisse aanzet, licht zoet, mollig, honing, elegante zuren.
Herinnering:  Zoet maar niet plakkerig. 5 a 6 seconden.

Wijn 6 : Domaine de Montesquiou   Grappe d’Or 2009

Druif: petit manseng, gros manseng, courbu en camaralet.

Alcohol: 13 %
Prijs: 12 euro

Onze smaakomschrijving:
Uitzicht:  Helder, goudgeel met dikke tranen.                                                                                                               

Neus:  Rijke aroma’s in de neus, honing, noten, rozijnen, gekonfijt fruit.
Mond:  Zoete aanzet, smaken van honing en rozijnen. Mollig maar niet plakkerig. Op het einde zuren.
Herinnering:  Mooie herinnering 6 a 8 seconden.

Wijnavond 38 : Carmenère in Chili

De Carmenere druif heeft in Chili de ideale groeicondities gevonden, althans in enkele valleien waar de klimatologische omstandigheden toelaten dat deze moeilijke druif tot zijn volle ontplooing komt.Het heeft nochthans wel even geduurd.  Carmenere werd pas in 1994 als dusdanig herkent door Alvaro Espinoza, een van de grote Chileense goeroes onder de wijnmakers.Daarvoor werd Carmenere gewoon verward met Merlot en dus als Merlot geplukt, gevinifieerd en gebotteld.  Het is namelijk zo dat in Chili de Carmenere en Merlot druivenstokken vaak door mekaar staan op de wijngaarden.

De Carmenerestokken moeten in de 18^de eeuw meegekomen zijn per boot toen de grote Chileense wijngaarden traditionele Bordeaux wijnstokken lieten overkomen, en hebben sindsdien op de Chileense bodem de gepaste condities gevonden.  Ondertussen stierf de druif uit in Europa door de phylloxera plaag. 

Weinigen in de Chileense wijnindustrie durfden het echter aan om in die eerste jaren de kaart Carmenere te trekken.  Dit betekende namelijk het vervangen van de reeds producerende Merlot planten door nieuwe Carmenerestokken die nog zo´n 7 a 8 jaar zouden moeten groeien om bruikbare druiven af te leveren.

Verder was er geen bestaande kennis over hoe deze “nieuwe” druivensoort moest geteeld worden en verwerkt tot een lekkere wijn.  Ditmaal kon er geen beroep gedaan worden op geimporteerde know-how van vooral Eurpose wijnmakers.

Ook was het moeilijk in te schatten of de exportmarkten wel stonden te wachten op deze nieuwe cepage en of die uberhaupt wel zou gesmaakt worden.  

Pionier in het experimenteren met Carmenere was de wijnmaker Marcelo Retamal van de wijngaard De Martino.  Hij was één van enige die risicos nam en geloofde in een grote emblematische Chileense druivensoort die unieke wijnen met zich zou meebrengen. 

Viña Carmen was dan weer de eerste op de markt die vermelding maakte van de aanwezigheid van deze druif in één van hun blends, alhoewel ze het deden onder de andere en welklinkende naam voor Carmenere, de Grand Vidure.

Nadien verschenen er druppelsgewijs steeds meer wijngaarden die hun eerste echte Carmenerewijnen op de markt brachten, vaak eerst in het thuisland Chili om te testen.

Kwalitatief waren deze wijnen zeker geen aanwinst voor de op dat moment steeds hoger mikkende en beter scorende Chileense wijnboeren.

Een groot probleem met de Carmenereplant is dat deze zeer vegetatief is.  De plant doet enorm aan bladontwikkeling en heeft daarom een ander geleidingssysteem nodig, zodat de sappen afgeremd worden.   Verder dient er zeer regelmatig aan bladsnoei gedaan te worden, willen we bekomen dat de energie van de plant naar het fruit gaat, want daar gaat het natuurlijk om. 

Wat echter de belangrijkste oorzaak was - en soms ook nog is - voor de matige kwaliteit van Carmenerewijnen is de vroegtijdige oogst.  In Chili werd de Carmenere samen met de Merlot zowat eind maart geoogst.  De Carmenere is echter een laatbloeier en heeft minstens nog een extra maand nodig om rijpe druiven te ontwikkelen.  Zoniet krijgen we de typisch vegetale aroma´s die de eerste Carmeneres zo kenmerkten en de te mijden overdreven groene paprika toetsen.  Dit is trouwens ook één van de redenen waarom vele Chileense Merlots tot op heden ondermaats scoren: ze bevatten belangrijke percentages te vroeg geplukte Carmenere die vaak nog steeds tussen de Merlotstokken staat.

Maar de laatste jaren is er een zeer fikse kwaliteitsverbetering gekomen doordat de wijnmakers deze moeilijke druif onder de knie beginnen te krijgen.  Net toen de druivensoort al bijna terug werd afgeschreven als monocepage en ze vaker en vaker in minderheidspercentages met Cabernet Sauvignon werd opgevoerd. 

Zoals de oogsters van de Sauternes in Bordeaux hun geduld op proef gesteld zien, dienen de Chileense wijnmakers, die een goede Carmenerewijn willen maken, durven te wachten.  En dit kan in Chili, want vroege herfstregens die een vroegtijdige pluk noodzakelijk maken, komen er niet vaak voor.  Toch zijn er beperkingen aan de ideale weersomstandigheden van het lange Chili, het zijn vooral de meest noordelijke valleien die gespaard blijven van hevige regens tot half mei of later.    Daarom merken  we dat de Aconcagua, Maipo en Colchagua vallei de beste Carmenerewijnen laten zien.  Hier kan de energie van de plant in de laatste weken volledig naar de rijping van het fruit gaan, op een moment dat de vegetatieve groeifase reeds voorbij is.  Het is soms een verwonderend beeld om tijdens de laatste dagen voor de pluk de wijnstokken te aanschouwen: zonder bladeren, maar met mooi gerijpt fruit.  De perfecte uitgangssituatie voor een grote Carmenere met donker fruit, zwarte peper en vaak ook rozegeur.

De wijnen die deze proeverij hebben gehaald :

Viña San Esteban, Aconcagua Vallei: In Situ Reserva Carmenere

In Situ Reserva Carmenère 2010  9,97 EUR

Vina San Esteban

De Viña San Esteban is gelegen in centraal Chili, nabij de stad Los Andes, aan de bergachtige, oostelijke grens van de Aconcagua vallei. De wijngaarden zijn prachtig gelegen langsheen de Aconcagua rivier en op de uitlopers van het Andesgebergte, waar overdag de zon en 's nachts de wind het temperatuursverschil creëren dat nodig is voor een optimale rijping in de kleur en de structuur van de druiven. De typische geografie en het typische klimaat van San Esteban schenken de druiven een uniek karakter dat, samen met het delicate werk dat wordt verricht, een excellente wijn tot stand brengt.

Viña San Esteban wijnen zijn een reflectie van de intensiteit en puurheid van de Aconcagua Vallei. Deze wijnen worden gemaakt om de ware eigenschappen van de druivenvarieteit naar boven te halen. Fermentatie en lagering gebeurt 100% in inox vaten om de fruitexpressie te optimaliseren.

Onze indrukken :

Uitzicht : kersenrood met paarse tinten, heldere wijn met doorzichtige mooie traantjes

Neus : warme alcoholische toets in de neus. Kers, rood fruit, peper ( kruidigheid), kruidnagel

Mond : frisse aanzet die overgaat in fruit toetsen ( eindigt in zuren)

In het begin wrange tanines die snel verdwijnen

herrinering 3 à ‘ seconden

deze wijn kan nog 2 à 4 jaar bewaard worden en zal nog verbeter

RAPELVALLEY  TIERRA VIENTOS 

TIERRA VIENTOS  Reserva Carmenère ( 100%) 2009  9,97 EUR

Rapel Valley ligt ten zuiden van Santiago, de hoofdstad van Chili en heeft ruim 9100 hectare aan wijngaarden. Deze wijngaarden liggen in komvormige valleien, op een hoogte van 600 aan de westkant tot 1000 meter aan de oostkant. De regio bestaat uit twee zones: de Cachapoal Valley en de Colchagua Valley. Deze twee zones kunnen weer onderverdeeld worden in gebieden. Cachapoal Valley bestaat uit de gebieden Peumo, Rancagua, Rengo en Requinoa en Colchagua Valley bestaat uit de zes gebieden Chimbarongo, Nancagua, Palmilla, Peralillo, San Fernando en Santa Cruz.

Dit gebied heeft wereldwijde bekendheid gekregen vanwege het bijzondere klimaat en de bodem, die het mogelijk maken om de druiven te laten rijpen onder de meest natuurlijke omstandigheden.

Rapel Valley heeft een warm klimaat die wordt beïnvloedt door de Grote Oceaan. De zomers hebben warme dagen en koele nachten. Een klimaat die ideaal is voor het verbouwen van druiven.

Onze indrukken :

Uitzicht : kersenrood, helder met paarse tinten, mooie schittering, heldere tranen.

Neus : in eerste instantie een beetje gesloten, daarna kruidigheid, alcohol, minder expressief dan de vorige wijn. Minder branderig dan de vorige wijn

De waaier aan geuren is beperkter ( rood fruit, kersen,…)

Mond : molligheid, fruit op het laatste overgaan in bitter.

Droogtrekken met een warme gloed van alcohol

Gebrek aan tanines en zuren. Valt plat op het einde, geen bewaar potentieel.

Nu de fles openen en uit drinken.

Viña von Siebenthal, Aconcagua Vallei: Gran Reserva Carmenere  

Von Siebenthal Gran Reserva Carmenere 2010    15,97 EUR

Aconcagua Valley

Viña von Siebenthal is op dit ogenblik zowat de meest prestigieuze Chileense wijngaard.  Een klein domien van 24 hectare waar er enkel rode wijnen worden gemaakt in de hogere kwaliteitsklasse.  Resultaat is een internationale erkenning met zeer hoge scores bij de meest gerenomeerde wijncritici

Onze indrukken :

Uitzicht : kersenrood, minder paarse rand dan de vorige wijnen. Veel tranen, doorzichtige tranen

Neus : stille fase : vegetaal, dierlijk, lederen toetsen, kruiden, nat onderbos.

na walsen : dierlijke toetsen, nadien riek je fruit ( frambozen), lichte rokerigheid

Mond : eerst fruit in de mond, dan tanines en een bepaalde zurigheid. zeer mooie mollige aanzet. ( meer molligheid en kracht door de 15 % Cabernet die aanwezig is in deze Carmeniere)

Zeer mooie wijn, enige storende factor is de brandigheid van de alcohol.

Rawén Gran Reserva Carmenere  

Carmenère 100 % 12,00 EUR

De Colchagua Valley is gesitueerd in het zuidelijke deel van de Rapel Valley. In het hart van Colchagua Valley genieten de wijngaarden een natuurlijke bescherming van het Andesgebergte aan de ene kant en de Pacific aan de andere kant. De gemiddelde temperatuur schommelt tussen de 14 en 32 graden Celsius. Dit is de ideale temperatuur voor het verbouwen van kwaliteitswijnen.
Colchagua Valley heeft zich een reputatie verworven voor sappige en geconcentreerde wijnen van Chili. De bodem bestaat uit klei, leem, kalksteen en zand plus enkele vulkanische gebieden. Daarnaast heeft Colchagua veel zonuren, weinig regen en koele nachten. Het grote verschil in dag- en nachttemperatuur maakt dat schimmels als meeldauw hier niet voorkomen. Irrigatie gebeurt in dit gebied met smeltwater van de gletsjers van de Andes.

Uitzicht : paars, helder lichte paarse rand

Neus : rijker dan de vorige wijnen

vanille toetsen, kruidnagel, pepers, rood fruit, zwarte chocolade,

Uitzicht en neus vergelijkbaar met de eerste en tweede wijn uit deze proeverij.

Mond : fris, mollige aanzet, goed evenwicht tussen fruit en mooie zuren met op het einde lichte zuren.

Herinnering 3 à 4 seconden

tannines zijn nog niet rijp, klein beetje wrang, groen.

Pérez Cruz Carmenère Reserva 'Limited 

Cabernet Sauvignon : 5 % Carmenère : 90 % Merlot : 5 % 15,97 EUR

De druiven zijn voorzichtig manueel geplukt en gesorteerd voordat ze de kelder in zijn gegaan. Fermentatie vindt plaats op juiste temperatuur in roestvrije stalen vaten. Deze blend rijpt 12 maanden op 60% Franse en 40% Amerikaanse eikenvaten.

Onze indrukken :

Uitzicht – kleur : geen paars, iets lichter dan kersen rood

Neus : heel veel kersen

kruidigheid en branderigheid in de neus

vooral kruidigheid in de neus, maar ook een beetje chocolade

Mond : molligheid, fruit onderbouwd door zuren ( rijp fruit)

Veel zuren,  branderigheid op het einde met bitterheid.

Herinnering 3 à 4 seconden