Wijnavond 10 - Chateau Ste Michelle (USA)

Organisator: Broeder Yves

Voor wijnavond tien wagen we de stap over de grote plas. We gaan op bezoek bij wijnhuis Chateau Ste Michelle (let op de schrijfwijze van chateau!). Chateau Ste Michelle (hierna afgekort als CSM) bevindt zich in het stadje Woodinville, Washington State (USA).  Woodinville ligt een twintigtal kilometer ten noordoosten van Seattle, op 47° noorderbreedte (dezelfde hoogte als de Bourgogne-streek). 

De wijngaarden van het wijnhuis zelf bevinden zich echter allemaal in het  zeer droge binnenland van Washington State, meer bepaald in de Columbia Valley (zie kaart).  De witte wijnen worden op het domein van CSM gevinifiëerd, de vinificatie van de rode wijnen gebeurt in de Columbia Valley zelf.

Het is het oudste wijnhuis in Washington State en werd in 1954 gesticht als ‘American Wine Company’, een fusie van de ‘National Wine Company’ (NAWICO) en ‘Pomerelle Wine Company’. Op het 35 hectare groot domein is een kasteel in Franse stijl opgericht.

CSM stond aan de basis van de doorbraak van de Washington State wijnen. Sinds het wijnhuis in 1988 door 'Wine Enthousiast Magazine' verkozen werd tot ‘Best Winery of the USA’ heeft het zich een vaste plaats toegeëigend in de schaarse elite van de wijnwereld. In 2004 won CSM voor de tweede keer deze prestigieuze award. Geen enkel Amerikaans wijnhuis deed dit ooit voor!!

De reputatie van CSM is gestoeld op een hele waaier wijnen; de meeste zijn ‘mono-varietals’ maar er zijn ook prachtige ‘Single Vineyards’. Naast de klassieke 'Columbia Valley'-appellaties bezit het wijnhuis vier ‘Single Vineyards’: Cold Creek, Canoe Ridge, Weinbau Estate en Indian Wells.

CSM is ook de grootste producent van Riesling-wijnen in de USA. Voor hun Eroica-Riesling b.v. heeft het een joint venture aangegaan met Dr. Ernst Loosen in Duitsland. Er wordt ook samengewerkt met het ‘Col Solare’-wijnhuis van de Italiaanse familie Antinori.

Opmerkelijk: op het domein bevindt zich een amphitheater waar tijdens de zomer concerten in open lucht gegeven worden. En het zijn niet zomaar de eerste de beste artiesten die er optreden…

Zo zullen tijdens de zomer van 2010 volgende artiesten de revue passeren:

-Crosby, Stills & Nash

-Steve Miller Band

-Jamie Cullum

-The B52’s & Blondie

-Chris Isaak

-Earth, Wind & Fire

-Crowded House

… om er maar enkele te noemen.

Voor meer info zie: http://www.ste-michelle.com/

Zomermuziekfestival op Chateau Ste Michelle

Hieronder een impressie van de vijf geproefde wijnen.

1. Domaine Ste Michelle 'Cuvée Brut',  jaar 2008, 12 %

Rick Casqueiro, de wijnmaker, beschouwt de Chardonnay-druiven uit zijn wijngaarden in de Columbia Valley als de beste van Washington State om mousserende wijn te maken. Hij doet dat volledig volgens het arbeidsintensieve Champagne-procédé.  Het resultaat van zijn inspanningen is jaar na jaar een schitterende ‘Blanc de Blancs'.

Uitzicht: een heldere mousserende wijn met een mooie schuimkraag en fijne vlug opstijgende belletjes.

In de neus nemen we vooral groene appel waar met een licht exotische toets.

In de mond: rond licht schuim op de tong, veel mooie frisse zuren met een terugkeer van diezelfde groene appel.

Eindindruk: heel verfrissend op een zomers terras.

Actuele prijs: € 12,25

2. 'Barrel Fermented' Chardonnay, jaar 2008, 13%

De druiven voor deze witte wijn worden pas laat in september geoogst om een optimale rijpheid en rijke aroma’s te verkrijgen. De volledige oogst werd gegist in Franse eiken vaatjes (sur lie).

Uitzicht: een heldere lichtgroene witte wijn met een zeer mooie schittering en mooie vettige tranen.

In de neus: appel, vanille, exotische toetsen, lychee, abrikoos en perzik

In de mond nemen we zachte aangename zuren waar die overheerst worden door de aanwezigheid van een mooie vettigheid.  De rondheid en molligheid van de wijn komen echter niet plomp over.  De smaak is vooral lactisch, nl. een botertoets.  Ook broodkruim en exotische toetsen die terugkeren via de neus. 

In de herinnering vooral botertoetsen en een mooie vettigheid die in de mond blijft kleven.

Mede door zijn lichtgroene schittering werd deze wijn unaniem als dé verrassing van de avond beschouwd.

-Blend: 100 % chardonnay
-Fermentatie: 100 % op vat (sur lie)
-Zuurtegraad: 0,57 g/100 ml
-pH: 3,37

Actuele prijs: € 12,25

3. Orphelin, jaar 2005, 14%

Het was altijd al een droom geweest van Bob Berteau (wijnmaker bij CSM) om een speciale wijn te maken in de stijl van de franse Rhône-wijnen. Zijn doel was een type Châteauneuf-du-Pape te maken met dezelfde kracht en uitstraling maar met meer schakering en finesse. Na jaren experimenteren onstond ‘Orphelin’.  De naam is niet toevallig gekozen want 'Orphelin' is een weeskindje  in het gamma van CSM; een echt buitenbeentje. Samengesteld uit niet minder dan 9 verschillende druivensoorten mogen we gerust spreken van een sterk staaltje van complexiteit!


De structuur van deze aparte rode wijn wordt bepaald door de 4 basisdruiven van de Rhône : Syrah, Mourvèdre, Cinsault en Grenache. Er werden nog kleine hoeveelheden bij geblend van 5 andere druivensoorten (zie verder) om de finesse en de complexiteit nog te vergroten.

Uitzicht: een donkerrode wijn, bijna ondoorzichtig met een lichtrode waterrand met mooie spiegel.

Bij de immobiele fase blijft de wijn redelijk gesloten in de neus.  Na het walsen nemen we echter een zeker kruidigheid waar; ook de geur van peper en rood fruit komen nu naar boven.  We ruiken ook de prominente aanwezigheid van kersen gevolgd door een houttoets.

In de mond worden we een warme gloed gewaar afkomstig van de alcohol.  Mooie zachte zuren die versmelten met de edele tannines.

Een lange herinnering die de zachtheid van de wijn benadrukt.

Past perfect bij rood vlees.

-Blend : 56 % Syrah, 15 % Mourvèdre, 10 % Cinsault, 8 % Grenache, 4 % Cabernet Sauvignon, 3 % Petit  Verdot, 2 % Touriga, 1 % Pinot Noir en 1 % Viognier
-Aging : 16 maanden in nieuwe Franse en Amerikaanse eiken vaatjes
-Zuurtegraad : 0,59 g/100ml
-pH : 3,79

Actuele prijs: € 15

4. 'Indian Wells' Merlot, jaar 1996, 13,5 %

De druiven van de Indian Wells 'single vineyard' zijn zuidelijk gericht en genieten volop van de namiddagzon (tijdens de zomer krijgt Washington State dagelijks twee uur meer zonneschijn dan California!).

Tijdens de jaren '90 van de twintigste eeuw beleefde de USA een ware merlot-hype.  Het was de toenmalige wijnmaker zijn doel om een merlot-wijn te maken in de stijl van de grote Franse pomerol-wijnen.

Uitzicht: intens donkerrode kleur met een waterrand die een licht geëvolueerde kleur vertoont.  Mooie spiegel.  Na het walsen verkrijgt men prachtige 'zuilen' op het glas.

Neus: rood fruit met een subtiele houttoets.

Mond: zachte aanzet van de zuren. Een ronde molligheid die geëvolueerd en zacht aanvoelt in de mond.

Deze wijn is al een beetje op leeftijd waardoor de intense fruittoetsen op hun retour zijn.

Mooie zachte wijn maar een niet zo lange herinnering.

Het ware interessante geweest om deze wijn enkele jaren na elkaar geproefd te hebben om te zien hoe de fruittoetsen evolueerden.

-Blend : 100 % Merlot van de Indian Wells vineyard
-Aging : 19 maand in 100 % nieuwe Franse eik

Actuele prijs: € 22,75

5. 'Indian Wells' Merlot, jaar 2003, 13,5 %

Deze wijn is eveneens afkomstig uit de 'Indian Wells' vineyard in Columbia Valley.  Deze keer geen monocépage maar een blend van 77 % merlot, 12 % cabernet sauvignon, 9 % syrah en 2 % sangiovese.  Deze wijn is meer gestoeld op de 'nieuwere' Amerikaanse traditie van wijnen die vooral gebaseerd zijn op fruittoetsen.

Uitzicht: intens donkerrode kleur met licht geëvolueerde waterrand.  Een heel mooie spiegel en na het walsen krijgt men op het glas prachtige 'zuilen als van een kathedraal'.

In de neus: vooral rood fruit (kers, aardbei) en een hint van confituur.  Ook gewaarwordingen van zwart fruit, cassis en pruimen.

In de mond: bij aanzet mooie in overvloed aanwezige zuren die niet agressief zijn.  Daaropvolgend veel mooie tannines die op het tandvlees droogtrekken.  Daarop volgt een smaakpersistentie van rood fruit (vooral kers) die ook via de neus terugkomt.  Op het eind een subtiel bittertje.  Een mooie frisse fruitige herinnering in de mond.

Een mooie wijn met een lange herinnering.

-Zuurtegraad : 0,56 g/100ml
-pH : 3,66

Actuele prijs: € 24,75

Wijngaard in het woestijnachtige binnenland van Washington State (Columbia Valley)

Wijnavond 10 - Extra info Washington State (USA)

Geschiedenis

De eerste wijnstokken in Washington State werden rond 1825 aangeplant door kooplui van de Hudson Bay Company. Dit gebeurde in “Fort Vancouver”. Het is echter niet zeker of er ooit wijn werd geproduceerd van deze stokken. Wat echter wel zeker is dat er wijn geproduceerd werd door Duitse en Italiaanse immigranten die stokken hebben geplant tussen 1860 & 1870.

"Fort Vancouver" in 1859

Washington State was één van de eerste Amerikaanse staten die de “Prohibition” (=drooglegging op alcoholhoudende producten) invoerde. De staat ging “droog” in 1917 en het merendeel van de wijnproductie werd gestopt. Hier en daar waren er echter wel een paar druivenboeren die het hoofd boven water konden houden door hun druiven te verkopen aan lokale wijnboeren maar nagenoeg alle commerciële wijnen werden uit productie genomen. Toen de “Prohibition” opgeheven werd was de wijnindustrie voornamelijk gebaseerd op versterkte zoete wijnen gemaakt van de Vitis Labrusca-variëteit Concord. De Nawico-en Pommerelle wijnhuizen waren de meest prominente wijnproducenten. Ze produceerden jaarlijks miljoenen liters zoete wijn gemaakt van de Concord-variëteit en andere.

De oorsprong van de moderne Washington State-wijnproductie begon in het midden van de twintigste eeuw wanneer een groep professoren van de University of Washington de traditie van huisgemaakte wijnen een meer commerciële inslag gaf. Ze stichtten Associated Vintners (die later hernoemd werd tot Columbia Winery) en legden de nadruk vooral op het maken van kwaliteitsvolle wijnen. De wijnhuizen Nawico en Pommerelle smolten samen tot een nieuw wijnhuis, wat uiteindelijk zou resulteren in het ontstaan van Chateau Ste Michelle.

Met de inlijving van André Tchelistcheff (http://en.wikipedia.org/wiki/Andr%C3%A9_Tchelistcheff) werden Chateau Ste Michelle en Associated Vintners de drijvende kracht voor de productie van kwaliteitswijnen tijdens de prille moderne Washington State-wijnindustrie. De grenache was één van de eerste Vitis Vinifera-druiven die succesvol gevinifieerd werd. Dit leverde in 1966 een Yakima-valley roséwijn op die een vermelding kreeg in wijnhistoricus Leon Adams zijn naslagwerk “The Wines of America”.

De jaren 1970 leidden een periode van expansie in waarbij heel wat wijngaarden aangeplant werden in de Columbia Valley. Tijdens de jaren 1980 zette de expansie zich door waarbij heel wat grootschalige familie-wijnhuizen ontstonden zoals: Woodward Canyon, L’Ecole N° 41, Barnard Griffin en Hogue Cellars. Deze wonnen vlug nationale en internationale wijnprijzen. In 1988 werd Chateau Ste Michelle als “Best American Winery” verkozen en in 1989 haalden vijf Washington-wijnen de top 100-lijst van “Wine Spectator”.

De Merlot-hype tijdens de jaren 1990 betekende voor de regio een spectaculaire groei voor de wijnindustrie. In 1991 werd tijdens een nationale aflevering van het programma 60 Minutes een uitzending gewijd aan de zogenaamde “Franse Paradox” (http://en.wikipedia.org/wiki/French_Paradox).  Dit betekende voor de Amerikaanse consumptie van (vooral rode) wijn een enorme groei. Met name de Merlot-variëteit bleek onder de consumenten heel populair te zijn. De staat Washington sprong op de kar en maakte er een absolute prioriteit van om zo veel mogelijk van de nieuwe merlot-hype te profiteren. Het areaal van merlot-druiven vervijfvoudigde en de Washington merlot-wijnen figureerden prominent op de wijnlijsten van restaurants in de ganse USA. Terwijl de Washington wijnindustrie gestaag verder groeide, experimenteerden wijnproducenten succesvol verder met bepaalde wijnvariëteiten en blends.

Bij het begin van de 21e eeuw bedroeg de omzet van de wijnindustrie al 2,4 miljard dollar (!), waarbij wijndruiven de vierde plaats innamen wat betreft meest belangrijke belangrijke fruitteelt (na appel, peer en kers).

Geografie en klimaat

De Cascade Mountain-bergketen (hoogste punt Mount Rainier op 4392 m) is een bepalend kenmerk in zowel de geografie als het klimaat van Washington State. Het fungeert als een scheidingslijn tussen het natte, mariene beïnvloede westelijke deel van de staat en de droge woestijnachtige oostelijke helft. De bergketen creëert over de oostelijke helft een soort “schaduwregen” door de weerfronten die vanuit het Westen komen tegen te houden. Hierdoor komt er slechts héél weinig neerslag over de hoge bergketen in het Columbia River-bassin terecht. Zo ontstaat in de oostelijke helft van Washington State een dor, woestijnachtig klimaat waardoor de rol van de rivieren – vooral Walla Walla River, Yakima River, Snake River en Columbia River – een prominente rol toebedeeld krijgen in de wijnbouw van de regio. Naast een vitale bron voor irrigatie zorgen de rivieren er ook voor om de temperaturen gedurende de winter te temperen. Door koude luchtstromen afkomstig van het Noordpoolgebied kunnen tijdens de winter de temperaturen in de wijngebieden van het oostelijk deel van de staat zakken tot -26° Celsius. Het plots dalen van de temperatuur kan het aanwezige water in de takken en de bladeren van de wijnstok doen vervriezen waardoor de wijnstokken letterlijk kunnen openbarsten. De harde klimatologische condities kunnen grote vernielingen aan de oogst toebrengen wat het geval was in de Walla Walla-regio tijdens de zéér strenge winters van 1996 en 2003.

"Schaduw-regen" in de oostelijke helft van Washington State

De geologische geschiedenis van Washington State vindt zijn oorsprong in de beweging van gletsjers langs de rand van de noordwestelijke sectie van de Noordamerikaanse Plaat. Deze gletsjers trokken zich zo’n zestienduizend jaar geleden terug en lieten een bedding van kiezel na die op sommige plaatsen 75 meter dik is.

De grote overstromingen van Lake Missoula op het einde van de ijstijd schiepen in grote mate het Columbia River-bassin en brachten bodemsedimenten mee naar regio’s zo ver als het huidige Montana. Deze overstromingen brachten ook een krachtige waterstroom teweeg die te vergelijken is met het waterdebiet van Lake Ontario en Lake Erie samen! Een 152-meter hoge muur van water raasde aan 100 kilometer per uur door het Columbia-plateau. Ook door de aanwezigheid van heel wat vulkanen in de regio kwamen er enorme lavastromen op gang die gigantische hoeveelheden grind en kiezel meesleurden. Grote hoeveelheden kiezel, zand en slib werden afgezet die zich uiteindelijk zouden mengen met löss en vulkanische stof. Vandaag is de bovengrond van de Columbia Valley vooral zanderig en met stenen bedekt. De ondergrond bestaat vooral uit basalt. De zand-leem bodem van Washington State creëert een heel ongastvrije omgeveving voor de Phylloxera en dit is mede in grote mate één van de redenen waarom de wijngaarden niet door de druifluis verwoest werden.

Platentektoniek in Noord-Amerika

De redelijk noordelijke ligging boven 46° noorderbreedte geeft de wijnregio’s gedurende de zomer zo’n 17 (!) uur zonneschijn per dag. Tijdens het groeiseizoen krijgt Washington State twee uur meer zon per dag dan het meer zuidelijk gelegen California. Tevens ervaart de oostelijke helft een groot verschil tussen dag-en nachttemperatuur waardoor de druiven overdag vol kunnen rijpen en ’s nachts afkoelen om de natuurlijke zuurgehaltes te behouden.  De zand-leem ondergrond is ook ideaal voor wijnbouw: deze geeft een goede zonne-opwarming, bevat heel wat mineralen en zorgt voor een goede waterdoorlaatbaarheid van de bodem.

De wijnbouw

De wijnbouw in Washington State wordt heel sterk beïnvloed door het gebruik van irrigatie en ‘waterrechten’ die geassocieerd zijn met geschikt wijnbouwland. Gevoed door de grote rivieren die door de regio stromen worden de meeste wijngaarden in het oosten van de staat geïrrigeerd, alhoewel sommige wijngaarden (voornamelijk in de iets nattere Walla Walla Valley) begonnen zijn met ‘dry farming’-experimenten (http://en.wikipedia.org/wiki/Dryland_farming). De altijd aanwezige dreiging van ernstige wintervorst heeft de wijnbouwpraktijken diep beïnvloed. Zo worden er windmachines gebruikt om warme lucht door de wijngaarden te blazen. Op het einde van de twintigste eeuw begonnen ook veel producenten Russische wijnrankgeleidingstechnieken toe te passen. Hierbij kwam ook dat er ventilatoren gebruikt werden die een betere luchtcirculatie tussen de wijnranken toelaten zodat de koude lucht zich niet op de wijnrank vastzet. Gezien het minimale risico op Phylloxera hebben heel wat producenten geöpteerd om de wijnstokken niet te enten en ze op de originele onderstok te laten. Een geënte wijnstok valt nu éénmaal makkelijker ten prooi aan vorstschade. Eén voordeel van de traditionele koude winters is echter dat de wijnstokken in een volle winterslaap gaan waarbij ze energie kunnen opslaan die vitaal zal zijn wanneer de groeicyclus van de wijnstok opnieuw begint.

Tot recent kwamen er zeer weinig kloondiversiteiten voor tussen de druivenvariëteiten die in Washington State verbouwd worden. Dit heeft tot enige kritiek geleid dat er nogal een tendens is tot monotonie in sommige Washington-wijnen. Zoals in veel andere wijnregio’s in de Nieuwe Wereld is de wijnbouw uitermate gemechaniseerd waarbij zowat 80 % van de jaarlijkse oogst mechanisch gebeurt. De rijen in de wijngaard worden redelijk breed van elkaar gezet in dubbel kordons wat het gebruik van de machines vergemakkelijkt. De oogst gebeurt traditioneel van laat september tot eind oktober.

Irrigatie

In veel wijnproducerende landen is het gebruik van irrigatie verboden maar in Washington State is het van vitaal belang en zelfs een belangrijk pluspunt in de productie van kwaliteitswijnen. De wijngaarden in het oostelijke deel van de staat krijgen een gemiddelde jaarlijkse regenval van 20 cm. Het grootste deel hiervan valt tijdens de winterperiode. Zonder irrigatie zou landbouw in deze regio niet mogelijk zijn. Een wijnproducent in Washington State heeft in principe meer controle over de potentiële kwaliteit van de druiven dan producenten in wijnregio’s waar irrigatie niet toegepast wordt of verboden is. Het gebruik van druppelirrigatie en de controle over de hoeveelheid water laten de wijnbouwer toe de groeikracht van de wijnstok (en dus de oogst) te beperken. Hierdoor worden er in de druif meer smaakstoffen en fenolische verbindingen geproduceerd. Een gecontroleerde watertoevoer tijdens het rijpingsseizoen stimuleert de druif om sneller te groeien zonder dat daarbij een kwaliteitsverlies optreedt. Een ander voordeel van irrigatie is vorstbescherming. Na de oogst worden de gronden van de wijngaard doordrenkt tot zo’n 60 cm diep. Wanneer de temperatuur onder het vriespunt daalt kan dit water een beschermende laag ijs vormen die de wortel van de wijnstok beschermt voor vriesschade.

De grote rivieren in Washington State: bron voor irrigatie

Verbouwde druivenrassen

In Washington State worden heel wat druivenvariëteiten gecultiveerd waaronder hier de belangrijkste:

Aligote, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Chenin Blanc, Gewurztraminer, Grenache, Lemberger, Leon Millot, Madeleine Angevine, Madeleine Sylvaner, Malbec, Marechal Foch, Merlot, Muller Thurgau, Muscat Canelli, Muscat Ottonel, Petit Verdot, Pinot Blanc, Pinot Gris, Pinot Noir, Riesling, Roussanne, Sangiovese, Sauvignon Blanc, Semillon, Siegerrebe, Syrah, Viognier, Zinfandel

Weblink

Heel wat meer informatie, o.a. over de verschillende AVA's (American Viticultural Area's), vind je op de uitstekende website:

http://www.washingtonwine.org/